Straus (Strauss), zamężna Hummel Karolina (1833–1909), tancerka.
Ur. l VII (19 VI st.st.) w Warszawie, w rodzinie ewangelickiej, była córką Henryka Krzysztofa i Rozalii z Langów. Informacje o rodzicach i rodzeństwie w biogramie siostry Anny (zob.).
S. uczyła się tańca w szkole baletowej w Warszawie, od r. 1843 pod kierunkiem Filippa Taglioniego, który wywarł duży wpływ na przebieg jej kariery. Dn. 1 X t.r. po raz pierwszy wystąpiła w Teatrze Wielkim w roli siedmioletniej Lauretty w prologu baletu „Gitana” (muzyka J. Schmidt, D. Auber i Józef Stefani, choreografia F. Taglioni). Dn. 5 IX 1846 tańczyła (m.in. z siostrą Anną) w szkolnym balecie komicznym „Diabełek kulawy czyli Kłopoty opieki” (muzyka Józef Damse, choreografia F. Taglioni), zyskując jako Izabella podziw recenzenta: «drobna nóżka, rączka najszczęśliwiej utoczona przez wielkiego rzeźbiarza, naturę, giętka postać, a przy tym jakiś urok naturalny, którego nie można nabyć pracą» („Gaz. Warsz.” 1846 nr 341). Dn. 17 IV 1847 tańczyła w divertissement „Przybycie, zabawa i odjazd kolei żelaznej” (muzyka Stefani, choreografia F. Taglioni), a 28 X t.r. Geniusza w prapremierze „Hrabiny i wieśniaczki czyli Przemiany żon” (muzyka A. Adam i Stefani, choreografia Roman Turczynowicz). Ok. r. 1850 została przyjęta do zespołu baletu warszawskiego i w styczniu 1851, na polecenie cara Mikołaja I, wyjechała, w towarzystwie matki, z częścią zespołu na występy do Petersburga. W tamtejszym Teatrze Wielkim tańczyła w lutym i marcu błękitnego mazura z baletu „Swojenrawnaja żena” („Hrabina i wieśniaczka”) także z tancerzami rosyjskimi, główną rolę żeńską, Zośki, w balecie „Wesele w Ojcowie” (muzyka Stefani, na motywach „Krakowiaków i Górali” Jana Stefaniego, Karol Kurpiński i Damse, choreografia Julia Mierzyńska i M. Pion), a także uczestniczyła w tańcu górali karpackich, włączonym w tym czasie do opery „Moskal-czariwnik” I. P. Kotlarewskiego; zdobyła uznanie rodziny carskiej i publiczności. Po powrocie do Warszawy w r. 1852 wzięła udział w premierze dwóch divertissements: „Pałac kryształowy w Londynie” (29 V, muzyka Józef Stefani, choreografia Turczynowicz) i jako Kupido w „Miłości przebudzonej” (30 IX, muzyka G. Panizza, choreografia F. Taglioni), a w r. 1853 w divertissement „Żniwiarze” (21 IV, muzyka Tittel i Józef Stefani, choreografia Turczynowicz). Dn. 17 VII 1853 tańczyła Lilię w premierze baletu „Asmodea, czyli Diabeł rozkochany” (muzyka G. A. Scaramelli i Józef Stefani, choreografia Turczynowicz).
Po ustąpieniu ze sceny Konstancji Turczynowiczowej (1853) została S. primabaleriną i przejęła z jej repertuaru tytułową rolę w „Esmeraldzie” (muzyka C. Pugni w oprac. Józefa Stefaniego, choreografia Turczynowicz), którą tańczyła od l XI t.r. Od 26 VIII 1855 dublowała swą siostrę Annę w tytułowej roli baletu „Paquita, czyli Cyganie” (muzyka E. Deldevez w oprac. Józefa Stefaniego, choreografia Turczynowicz), tańczyła też Fiorellinę w balecie „Wyspa miłości” (wyst. 28 II 1856, muzyka W. Gährich/Józef Stefani, Franciszek Małgocki, Konstanty Majeranowski, choreografia Turczynowicz). Carl Blasis, który kierował baletem warszawskim w sezonie 1856/7 specjalnie dla S. opracował balet „Karnawał wenecki” (wyst. w Warszawie 6 V 1857 pt. „Dwa dni karnawału w Wenecji”, muzyka J. Quattrini i in.), a w książce „Tancy voobšče, baletnyje znamenitosti i nacional’nyje tancy” (Moskva 1864 s. 80) tak ją opisał: «Młoda, urodziwa, pięknie zbudowana [...], wydaje się stworzona do tańca; w tej dziedzinie sztuki zalicza się ona do najbardziej utalentowanych...». Grana przez S. od 16 XII 1856 rola Małgorzaty w balecie „Faust” (muzyka P. Mandanici, Viviani, G. Bajetti, L. Casamorăta, F. Blasis, choreografia C. Blasis) «nastręczyła pannie K. Straus nowe pole do czarowania nas swym pełnym wdzięku talentem. [Jej] taniec [...] nie zaleca się siłą – młoda ta osoba jest delikatnej budowy ciała, gracja więc zostaje jej dziedziną» („Gaz. Codz.” 1858 nr 118). Wg Jana Tomasza Seweryna Jasińskiego «Czarowała uśmiechem, spojrzeniem, życiem, swobodą, łatwością, siłą i powietrznością tańca, grą mimiczną wyrazistą, pewną». Następca C. Blasisa, Turczynowicz, opracował choreografię do baletu „Korsarz” (premiera 10 IX 1857, muzyka Adam w oprac. Józefa Stefaniego) z S. w roli Medory. W kolejnych sezonach S. tańczyła rolę Angeli, tytułowej córki w balecie „Marco Spada, czyli Córka rozbójnika” (premiera 28 IX 1858, muzyka Auber w oprac. Gabriela Rożnieckiego, choreografia Turczynowicz) oraz Adelinę w balecie „Modniarki, czyli Karnawał paryski” (premiera 17 X 1859, muzyka M. Strebinger, choreografia Turczynowicz). Jej ostatnią, ważną rolą była Maria w balecie „Dziewice jeziora” (muzyka Rożniecki, choreografia Turczynowicz, premiera 22 X 1860). W tym czasie, w trakcie galowego przedstawienia operowego w obecności cara Aleksandra II zwichnęła nogę; potem wyjechała za granicę. Na decyzję o wyjeździe mógł wpłynąć także trwający od stycznia 1861 bojkot teatrów oraz uwięzienie w Cytadeli warszawskiej brata S., Henryka, aresztowanego za wyrób biżuterii patriotycznej. Dn. 10 X t.r. „Kurier Warszawski” (nr 250) odnotował, że S. «wróciła z zagranicy, dokąd udawała się dla podratowania zdrowia. Wkrótce zaś jak słychać ma udać się do Berlina, gdzie podobno otrzymała zaproszenie na porę zimową». Dn. l IX 1862 została S. zwolniona z pracy na scenie. Zmarła 31 V 1909, została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 22, grób 40).
W małżeństwie (ślub 12 V 1867 w kościele ewangelicko-augsburskim) z Aleksandrem Hummlem (zm. 1878), kupcem korzennym, miała S. troje dzieci: Wacława (1872–1943), Jana (1873–1882) i Franciszkę, która została żoną swego krewnego Kazimierza Straussa (wnuka Krystiana Bogumiła, brata Henryka Krzysztofa).
Portret S. i siostry Anny przez Ksawerego Jana Kaniewskiego z r. 1853, olej., wł. Muz. Narod., depozyt w Muz. Teatr. w W.; Sztych przez Józefa Siemmlera z r. 1853, tamże; – Słown. Teatru Pol. (fot., bibliogr., ikonogr.); Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski; – Pudełek J., Sukcesy warszawskich tancerzy w Petersburgu w lutym 1851 roku, „Pam. Teatr.” 1995 z. 3–4 s. 427–38; taż, Warszawski balet romantyczny (1802–1866), Kr. 1968; Szczublewski J., Teatr Wielki w Warszawie w latach 1833–1993, W. 1993; Wysocka T., Dzieje baletu, W. 1970; – „Gaz. Codz.” 1858 nr 337; „Gaz. Warsz.” 1846 nr 236, 341; „Kur. Warsz.” 1851 nr 63, 67, 1856 nr 68, 1861 nr 160, 250, 1867 nr 107, 1909 nr 149 (nekrolog); „Sankt Peterburgskie vedomosti” 1851 nr 29; – IS PAN: Chomiński M., Wykaz chronologiczny aktorów teatru warszawskiego z lat 1774–1873, rkp. 1067/73 (poprawna data ur. S.), Jasiński J. T. S., Życiorysy aktorów polskich XVIII i XIX w., rkp. 1067/74; Rossijskij gosudarstvennyj istoričeskij archiv w Pet.: F. 497 op. 2 j.ch. 13483, F. 469 op. 10 j.ch. l475; – Mater. Witolda Strausa z W. (m.in. odpisy metryk chrztu, kron. rodzinna spisana przez Zofię Długoborską, wnuczkę Franciszki i Kazimierza Straussów).
Joanna Sibilska-Siudym